جهان در حال ورود به مرحله جدیدی از توسعه است و کشورهای مختلف سعی در پیشی گرفتن از یکدیگر در تمامی زمینه های مرتبط با علم و تکنولوژی دارند. نگرانی در مورد چگونگی تولید غذا برای نسلهای آینده یکی از شاخصهای مهم در برنامه ریزی توسعه کشورهای مختلف در سراسر دنیاست.

اثرات مضر زیست محیطی کشاورزی بر منابع طبیعی
  • تبدیل منابع طبیعی به زمینهای قابل کشت
  • شسته شدن مواد مغذی
  • استفاده از مواد شیمیایی
چالش مهم برای برنامه های توسعه پایدار به منظور تامین امنیت غذایی
  1. روند کنونی مصرف آب
  2. محدودیت تامین آب از منابع تجدید پذیر
    • بخش کشاورزی مهمترین مصرف کننده آب در کشور محسوب می شود. اگر بارندگی نباشد و منابع آبی دیگر خشک شود هیچ گیاهی رشد نخواهد کرد .
    • کشور ایران جز مناطق خشک و نیمه خشک جهان به شمار می رود.
    • یکی از راهکارها استفاده از شیوه های جدید کشت گیاهان مانند هیدروپونیک و آکوآپونیک است.

 آکوا پونیک چیست؟

یکی از زیرسیستم های کشاورزی آب محورو پایدار در پرورش همزمان ماهی و گیاه می باشد

معرفی سیستم آکوآپونیک :

آکوآپونیک تجمیع آبزی پروری و کشت هیدروپونیک در یک سیستم است که در آن آب از منبع ماهی به سمت فیلترها و بستر کشت گیاهان حرکت و مجددا به حوضچه پرورش ماهی بر میگردد.

اهمیت آکوآپونیک :

تجارب کشورهای مختلف نشان داده است آبزی پروری به امنیت غذایی کشورها به خصوص کشورهای در حال توسعه کمک میکند.

اهمیت آکواپونیک در صرفه جویی در مصرف ۹۸ درصدی مصرف حاصل از گردش آب و نیز تولید محصولات ارگانیک می باشد.

مزایای سیستم آکوآپونیک

  • تولید مواد غذایی پایدار
  • تولید چند محصول از یک منبع غذایی
  • کارآمدی بالای آب
  • بدون نیاز به خاک (هیدروپونیک)
  • بدون نیاز به کود یا آفت کش های شیمیایی و تولید محصول سالم (organic)
  • مدیریت مواد آلی و تولید منجر به کاهش ضایعات
  • سطح بالاتری از امنیت زیستی و خطرات کمتر از آلایندهای بیرونی
  • کشت بر روی زمین های غیر قابل زراعت مثل بیابان، شوره زار و …
  • عدم خروج پسماندهای حاصل از آبزی پروری و کاهش آلودگی محیط زیست
  • افزایش عملکرد در واحد سطح
  • افزایش اشتغالزایی

محصولات ارگانیک

  • یکی از مزایای سیستم آکوآپونیک تولید محصول ارگانیک است.
  • محصولات ارگانیک به آن دسته از محصولاتی گفته می شود که عاری از هر گونه مواد شیمیایی و مصنوعی همچون آفت کشها، سموم ، کودهای شیمیایی و به طور کلی هر گونه آلاینده است.
از مهمترین مزایای محصولات ارگانیک میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
  • خواص غذایی بیشتر
  • طعم و مزه بهتر
  • خطر بیماریها را کاهش
  • به محیط زیست آسیب نمی زند

انواع آکوآپونیک

۱- آکوآپونیک خانگی (مقیاس کوچک)

ظرفیت مخزن پرورش ماهی ۱۰۰۰لیتر (۱ متر مکعب) سطح بستر کشت گیاهان ۳ تا ۴ متر مربع

2- آکوآپونیک تجاری و نیمه تجاری

مساحت زیر کشت سیستم بیش از ۵۰۰ متر مربع و سیستم مجهز به گلخانه جهت تولید محصولات می باشد.

تعادل شرایط محیطی  آکوآپونیک شامل تمامی اقداماتی که پویایی سیستم آکوآپونیک شامل ماهی، گیاهان و باکتری وابسته به آن می باشد شامل موارد زیر است:

  • تعادل نیترات
  • نسبت نرخ غذادهی (خود به ۳ عامل وابسته است.)
  • مقدار غذای روزانه برحسب گرم
  • نوع گیاه (رویشی یا میوه ای)
  • میزان مساحت سطح کشت بر حسب متر مربع

متغییرهای اصلی برای تعادل یک واحد آکوآپونیک

۱- ظرفیت تولید سیستم

۲- روش تولید

۳- نوع ماهی

۴- سطح پروتئين خوراک ماهی

۵- نوع گیاه (سبزی برگی یا میوه ای)

۶- نوع تولید گیاه ( تک گونه ای یا چند گونه ای)

۷- شرایط کیفی محیط زیست و آب

۸-روش های تصفیه

کیفیت آب آکوآپونیک

شش شاخص اصلی کیفیت آب:
  • اکسیژن محلول در آب DO
  • اسیدیته(PH)
  • درجه حرارت
  • ازت کل TAN
  • قلیاییت (آلکالی نیتی آب)
  • سایر عناصر محلول در آب